In een tijd waar inkomens flink onder druk staan besluit dit kabinet toch de jaarlijkse huurverhoging door te voeren. De Minister Ollongren heeft laten weten niets te voelen voor een huurbevriezing, ‘Een algemene bevriezing zou verhuurders ‘onnodig in de problemen brengen  met verduurzaming, onderhoud en de bouw van nieuwe woningen’  aldus de D66-bewindsvrouw. De uitspraak van de minister getuigt van weinig empathie voor huishoudens die straks in de problemen komen. Ook getuigt het van weinig inzicht in hoe de lasten voor de energietransitie op dit moment worden verdeeld.

Allereerst mag duurzaamheid nooit een excuus zijn om huurders extra te belasten. In tijden van crisis is het van belang om woonlasten juist zo laag mogelijk te houden. Bovendien, huishoudens  zijn nu al meer kwijt aan de energietransitie dan dat ze ervan profiteren.

Driedubbel betalen
Iedereen die energie verbruikt die betaalt ongeveer 8 tot 10% extra belasting op de stroomrekening. Dit komt door de Opslag Duurzame Energie (ODE). Een heffing die in het leven is geroepen om duurzame energie zoals zonnepanelen en windmolens te stimuleren. Al sinds 2013 betalen alle huishoudens braaf mee aan het vullen van de deze subsidiepot; 11,4 miljard van het opgebrachte geld is gereserveerd voor houtige biomassa, het tegenovergestelde van duurzame energie. 

Sommige huurders krijgen ook nog eens hogere energierekening zodra ze worden aangesloten op (vaak duurdere) stadswarmte, dat op veel plekken het aardgas moet gaan vervangen. Een keuze is er niet want gemeentes en warmtebedrijven doen alles wat ze kunnen om de aansluiting op stadswarmte te verplichten.

De aanleg van stadswarmtenetten  – die steeds meer afhankelijk worden van biomassacentrales – worden met miljarden gesubsidieerd op koste van de alle energie-belastingbetalende huishoudens. Die betalen in feite voor hun eigen gedwongen winkelnering.

Dat is nog geeneens alles, zodra huurders bijvoorbeeld dubbelglas of vloerisolatie willen dan mogen verhuurders daar nu al een hogere huurprijs tegenover zetten. Daar komt de huurverhoging van Ollongren nog eens bovenop! Veel huurders zullen dus driedubbel de rekening krijgen gepresenteerd voor de energietransitie, en er niets tot weinig voor terugkrijgen.

Onwerkbaar
Ondertussen geven woningbouwcorporaties aan dat ze onvoldoende geld hebben om te investeren in het verduurzamen van hun woningen. Verhuurders worden namelijk al jaren hevig belast met de verhuurdersheffing, geld dat kennelijk niet is teruggevloeid naar het bouwen of onderhouden van (meer) energie-zuinige woningen. Zij staan dus voor de keuze: ofwel nieuwe woningen bouwen tegen woningnood, of het oude bezit opknappen. En binnen die parameters wordt verwacht dat men ook nog eens ‘van het gas af’ gaat. Zo ontstaat een onwerkbare situatie.

We hebben systeem van belastingen en subsidies opgetuigd waarmee we huishoudens en verhuurders geld uit de zakken kloppen en doorsluizen naar bedrijven zoals Vattenfall en Eneco, die op hun beurt alles doen om zoveel mogelijk (oude tochtige) woningen verplicht op stadswarmte aan te sluiten. We kunnen onmogelijk van burgers verwachten dat ze hier enthousiast in mee gaan. Overal in Nederland verdwijnt het draagvlak voor de aardgas-vrij wonen dan ook als sneeuw voor de zon.

Minister Ollongren heeft dus heel wat uit te leggen als zij denkt dat deze huurverhoging te is vergoelijken in de naam van duurzaamheid.  Dezelfde Kasja Ollongren die  – in haar tijd als wethouder in Amsterdam – samen met Fossielvrij nog heeft gestreden voor een kolen-vrije haven.

Mentaliteitsverandering 
Van bovenaf wordt van ons verlangt dat we anders gaan reizen, anders gaan eten en anders onze woning verwarmen, en dat allemaal in naam van het klimaat. En misschien is dat ook wel onvermijdelijk, maar dan mogen we ook een mentaliteitsverandering verwachten van de mensen die ons land besturen. De verhuurdersheffing en de huidige ODE zijn asociale maatregelen die niet langer te verdedigen zijn. Zeker niet het licht van keiharde woningnood, onbetaalbare woonlasten en de miljoenen slecht tot matig onderhouden woningen. Het is dus hoog tijd dat men inziet dat het huidige systeem heeft gefaald.

De oplossing is simpel. Stop met de obscene subsidies voor biomassa en zet volop in op het opknappen en isoleren van onze woningen. Zo reduceren we vraag naar aardgas, brengen we woonlasten omlaag en creëren draagvlak voor een (meer rechtvaardige) energietransitie.